De ontwikkelingen in de Franse politiek volgen elkaar in rap tempo op. De discussies over de coronapas, immigratie maar ook de economie lopen drie maanden voor de verkiezingen heel hoog op. Vorig jaar al spraken honderden hoge (ex-)militairen over een potentiële burgeroorlog. Een politicus die hoog in de peilingen staat stelde zelfs dat er al sprake was van een burgeroorlog. Frankrijk zou staan op een ‘croisée des chemins’.

Een paar dagen geleden zat Marine Le Pen bij CNEWS, een van de grootste zenders van Frankrijk. Ik zat live te kijken en zag hoe ze geëmotioneerd raakte toen ze van de presentator te horen kreeg dat haar nicht Marion Maréchal Le Pen zou terugkeren in de Franse politiek. Het nieuws stemde haar niet vrolijk; ze was zelfs gekwetst. Marion zou zich namelijk niet weer bij haar tante aansluiten, maar bij de partij van Éric Zemmour. Een harde klap, en slechts een van de vele klappen die Le Pen deze verkiezingscampagne te verwerken heeft gekregen. Waar Le Pen vijf jaar na haar nederlaag tegen de huidige president Macron met 46% in de tweede ronde hoger dan ooit staat in de peilingen, lopen prominente partijleden massaal over naar de partij van Zemmour. Wie is dat dan, vraagt u zich misschien af. Éric Zemmour, van Algerijns joodse afkomst, was tot voor kort een bekende journalist en een van de meest gevatte sprekers die de Franse televisie rijk is. Inmiddels is hij ook presidentskandidaat voor zijn nationalistische partij Reconquête!, die op zo’n 13-15% van de stemmen zou kunnen rekenen. Dat is minder dan Le Pen, die nog altijd op zo’n 17-19% staat, maar desalniettemin erg veel voor iemand die voor het eerst meedoet. Zijn er dan ook nog linkse politici in Frankrijk? Officieel wel, maar in werkelijkheid doet links er nauwelijks meer toe. Alle tientallen linkse partijen zouden samen op zo’n 23-26% van de stemmen kunnen rekenen. Dat is ongeveer evenveel als de liberale partij van Macron in haar eentje zou halen. De nationalistische partijen zouden zo’n 35% van de stemmen krijgen.

Frankrijk, het land dat bekend staat om zijn revolutie, om de macht van de (communistische) vakbonden en om de zeer sterke verzorgingsstaat. Hoe kan het dat juist dat land een van de meest rechtse landen van West-Europa is geworden? Wat is er in Frankrijk aan de hand?

Er is veel aan de hand: tientallen jihadistische aanslagen, toenemende economische onzekerheid door onder meer vergrijzing, de invoering van 2G, de verengelsing van het dagelijks taalgebruik en de alleen al 100.000 legale immigranten per jaar. Een klein aantal van de talloze onderwerpen waar de Fransen zich druk over maken. De Franse kiezer heeft bovenal het idee dat haar waarden, haar cultuur en het seculiere beginsel (laïcité) van de Franse staat onder druk staan. Vorig jaar nog werd er een leraar op straat onthoofd. Hij had het in zijn hoofd gehaald les te geven over cartoons over de Profeet Mohammed.

Kortom, de Franse kiezer is bang. Bang voor vervreemding van haar eigen land. Bang dat haar cultuur onder druk komt te staan door de invloed van Amerika enerzijds, en de invloed van de islamitische wereld anderzijds. Bang, bang voor de economische onzekerheid die als het zwaard van Damocles boven het hoofd van miljoenen Fransen hangt. Bang. En woedend. Woedend op de huidige politiek die dit allemaal zou hebben laten gebeuren.

Miljoenen Fransen hebben inmiddels hun laatste hoop op nationalistisch rechts gericht. En deze combinatie van angst, hoop en woede is misschien wel de grootste sleutel tot politieke verandering.