Heel 2020 staat in het teken van Covid-19. Het is ook niet elke dag dat een virus zo het dagelijks leven beïnvloedt. Hier in Nederland maakt de tweede golf zijn opmars. De premier doet zijn best om passende maatregelen te vinden, terwijl studenten in grotere getalen dan voorheen besmet raken. Ook in de rest van Europa lijken de problemen op te lopen. Zo zeggen de nieuwe maatregelen in Denenmarken dat alle zaken uiterlijk om tien uur ’s avonds moeten sluiten en moeten in Ierland de pubs weer dicht. Door al deze crises wordt er een belangrijke alweer vergeten: de Brexit. Op 31 januari leek er eindelijk een akkoord te liggen – maar gaat dit nog wel door na de nieuw aangenomen wet van de Britten?

Wat er voorafging

9 september, Johnson doet een wetsvoorstel dat meerdere overeenkomsten van het akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie schendt. Een van de grootste pijnpunten is de harde grens met Ierland die Johnson hier aankaart. In de overeenkomst met de EU werd besloten dat deze er niet zou komen, maar in de ‘Brexit-wet’ zegt Johnson dit wel te willen doen. Dit zou betekenen dat sinds ‘The Good Friday agreement’ van 1998 er voor het eerst harde grenzen tussen Noord-Ierland en Ierland komen. Hoewel de reactie vanuit de EU gematigd was, liet Von der Leyen weten zeer bezorgd te zijn. Ook Rutte heeft van zich laten horen door in de Tweede Kamer de Britten op te roepen zich aan het akkoord te houden. Verder is er kritiek gekomen dat het Verenigd Koninkrijk hiermee het internationaal recht zou schenden. Deze kritiek berust zich op het principe van ‘pacta sunt serva’ (verdragen moeten worden nagekomen), dat niet wordt nageleefd als de Brexit-wet zou worden aangenomen.

Hoe staat het er nu voor?

Ondertussen is de Brexit-wet van Johnson aangenomen met een meerderheid van 360 tegen 262. Hoewel deze meerderheid fors is, is het besluit niet omstreden. Er zijn namelijk 20 tot 25 Lagerhuisleden die zichzelf onthouden hebben van de stemming. Ook zijn er meerdere advocaten van de Britse regering opgestapt. Jonathan Jones die ‘permanent secretary to the government legal department’ was, is gestopt nadat Johnson het voorstel deed. Ook Richard Keen, ‘The UK government’s Law officer for Scotland’, is gestopt nadat de ‘Brexit-wet’ werd aangenomen. Beide incidenten hadden te maken met het feit dat de wet het internationaal recht schendt. Aangezien Johnson het vuur aan de schenen ligt, is er ondertussen ruimte gevonden vanuit het Verenigd Koninkrijk voor een compromis. Dit compromis is echter niet veel beter dan de daadwerkelijke Brexit-wet – het stelt namelijk dat er toestemming nodig is van het parlement voordat de Noord- Ierland-protocol overschreden mag worden. Brussel was hiervan niet onder de indruk en heeft gezegd dat er juridische stappen gezet kunnen worden als het Verenigd Koninkrijk niet voor het eind van de maand alle controversiële punten uit de nieuwe ‘Brexit-wet’ haalt.

De toekomst

Voor nu is het onduidelijk wat de Brexit gaat brengen. Johnson heeft gezegd uiterlijk 15 oktober een overeenkomst te willen hebben. Hoofdonderhandelaar Barnier zegt dat de daadwerkelijke deadline ligt op 31 oktober. Het enige dat we zeker weten is dat de Britten 31 december uit de EU moeten. Het aanzicht van een ‘no deal’ komt steeds dichterbij. Een paar weken geleden heeft Johnson in zijn speech genoemd dat dit ‘geen slechte uitkomst zou zijn’. Ook de partij van Johnson zou liever een ‘no deal Brexit’ zien. Of dit een daadwerkelijk positieve uitval zal zijn is te betwijfelen. Door het schenden van het internationaal recht zet het Verenigd Koninkrijk zichzelf niet erg goed op de kaart. Ook zal er zeker economische schade zijn en kan het onafhankelijkheidsvraagstuk van Schotland weer oplaaien. Helaas is dit natuurlijk allemaal speculatie en zullen we moeten wachten. 2021 wordt een interessant jaar voor Europa – met of zonder deal.